Cúng Mụ ngày dương hay ngày âm? Chọn ngày giờ cúng Mụ cần lưu ý những điều gì? Hãy tham khảo bài viết dưới đây để có thêm những thông tin hữu ích nhất nhé.
Nguồn gốc và ý nghĩa của lễ cúng Mụ
Cúng Mụ là một trong những lễ nghi truyền thống rất quen thuộc trong đời sống của người Việt Nam. Với những gia đình có em bé, cúng Mụ là một việc làm không thể thiếu.
Theo truyền thuyết, một em bé được ra đời và khỏe mạnh là nhờ bàn tay chăm sóc của 13 bà Mụ, tức là 13 vị Tiên Nương trên trời. Xưa kia, Ngọc Hoàng thấy hạ giới quá buồn tẻ nếu chỉ có cỏ cây và sinh vật mà không có loài người. Vậy là, người giao cho 13 vị Tiên Nương nhiệm vụ nặn ra hình hài con người với đầy đủ bộ phận để làm cho hạ giới thêm sinh động hơn, cân bằng và hài hòa với trên trời. 13 bà Mụ sẽ đảm trách những công việc riêng như thụ thai, thai nghén, đỡ đẻ, ở cữ, ẵm bồng,… Và nếu em bé có bất kì khiếm khuyết nào thì 13 bà Mụ sẽ phải chịu trách nhiệm trước Ngọc Hoàng.
Truyền thuyết là vậy song qua truyền thuyết, ta thấy được nguồn gốc xuất phát của một nghi thức cúng lễ truyền thống – đó là cúng bà Mụ. Qua lễ cúng này, những người là cha mẹ muốn tạ ơn công lao chăm sóc và nâng đỡ của các vị thần tiên. Đây còn là cơ hội để thông báo về sự có mặt có một thành viên mới trước bàn thờ ông bà, tiên tổ. Nó cũng là dịp thể hiện tình cảm và sự yêu thương con cái vô bờ bến của cha mẹ, luôn mong muốn những điều tốt đẹp và may mắn nhất đến với con, từ khi con lọt lòng đến khi con cao lớn, trưởng thành.
Cúng Mụ ngày âm hay dương?
Trong số những thắc mắc về lễ cúng Mụ, ngoài nguồn gốc và ý nghĩa của nó thì nhiều người còn quan tâm đến thời điểm tiến hành lễ cúng. Cúng Mụ ngày âm hay dương? Nên cúng mụ vào giờ nào thích hợp là những câu hỏi sẽ được giải đáp.
Trước nay, việc thực hiện các nghi thức cúng lễ truyền thống như cúng giỗ, cúng rằm, cúng nguyên tiêu, hàn thực hay cúng tết luôn được thực hiện theo lịch âm. Tức là lịch mặt trăng. Điều này xuất phát từ thói quen sinh hoạt và văn hóa lúa nước của nhân dân ta. Là một nước có nền nông nghiệp phát triển, nhưng mọi hoạt động của mùa màng đều phụ thuộc rất lớn vào tự nhiên, đặc biệt là thời tiết. Người ta dựa vào mặt trăng để lựa chọn thời điểm nước lên, nước xuống và gieo trồng cho phù hợp. Do vậy, những phong tục và sinh hoạt lễ tiết theo lịch âm cũng từ đó được gìn giữ cho đến hiện nay.
Tuy nhiên, hiện nay, nhiều gia đình lại lựa chọn dương lịch để tổ chức nghi lễ tiến cúng này. Điều đó không khó lý giải, vì sự tiếp thu văn hóa, văn minh phương Tây đã trở nên phổ biến và tạo ra tính đa dạng cho văn hóa bản địa của đất nước. Rõ ràng là, việc cúng mụ ngày âm hay ngày dương không quan trọng, điều quan trọng nhất vẫn là tấm lòng thành kính đối với tổ tiên và các vị thần linh, trong đó có 13 bà Mụ.
Một số lưu ý khi tổ chức lễ cúng Mụ
Lễ cúng Mụ không chỉ diễn ra vào một thời điểm mà nó được thực hiện rất nhiều lần trong một năm đầu đời của em bé. Đó là khi đầy cữ, đầy tuần, đầy tháng, đầy năm và do đó, để lễ cúng này được diễn ra thuận lợi nhất, các bậc cha mẹ nên lưu ý một số vấn đề như:
Ngày giờ cúng: ngày cúng thường được thực hiện theo nguyên tắc “gái lùi hai, trai lùi một”. Với bé gái, ngày cúng sẽ lùi lại 2 ngày so với ngày sinh, bé trai lùi một ngày so với ngày chào đời. Giờ cúng được chọn nên là giờ hoàng đạo, không phạm phải giờ xấu bất lợi cho con trẻ sau này. Thời điểm cúng nên được tiến hành vào buổi sáng hoặc chiều tối. Đây là lúc thời tiết mát mẻ và dễ chịu, không khí thoáng đãng, con người thoải mái nhất.
Lễ vật cúng: lễ vật cúng nên được chuẩn bị chu đáo, không cần quá cầu kì nhưng phải đáp ứng được sự đầy đủ. Tùy theo từng gia đình và phong tục địa phương mà việc chuẩn bị lễ vật có sự khác nhau giữa các vùng miền. Nhưng không nên thiếu các lễ vật sau: xôi, chè, hương, hoa, vàng mã, trái cây, lễ mặn, đũa hoa,…
Người khấn cúng: người khấn cúng là những người làm chủ gia đình, đứng đầu dòng họ hoặc những người uy tín, có kinh nghiệm trong việc thực hiện các nghi thức tâm linh.
Dù cúng Mụ ngày âm hay dương, cúng sáng hay chiều, lễ vật cầu kỳ hay đơn giản thì tất cả cũng không tạo nên quá nhiều sự khác biệt. Trong một nghi thức cúng lễ, lòng thành luôn là thước đo quan trọng đối với các vị thần linh, tổ tiên và những người đã khuất. Em bé hay ăn, chóng lớn, khỏe mạnh, bình an và may mắn mới là điều mà tất cả chúng ta mong muốn. Do vậy, lễ cúng Mụ luôn được xem trọng ngay từ trong chính tinh thần, trong suy nghĩ cho đến mọi hành động. Vì lẽ đó mà lễ cúng Mụ là một trong những nét sinh hoạt văn hóa được gìn giữ và phát huy đến tận ngày nay.
